JĘZYK CZECZEŃSKI
Salam! ;) Przez wieki na świecie przewinęło się nieskończenie wiele języków. Niektóre z nich przetrwały do dzisiaj i obejmują obecnie całkiem pokaźną grupę użytkowników, inne ewoluowały kilkakrotnie za sprawą licznych przemian społeczno-politycznych, a jeszcze inne wraz ze zmieniającym się światem i coraz mniejszą liczbą korzystających z niego po prostu zostały zapomniane i na zawsze zniknęły z powierzchni naszego globu.
Całe szczęście język czeczeński jest jednym z tych języków, które mimo trudnej przeszłości jego użytkowników, uchował się i dziś możemy nie tylko go posłuchać, ale też przeczytać i napisać coś po czeczeńsku. Zaliczany jest do wąskiej grupy języków nachskich, które wykorzystywane są na Północnym Kaukazie, stąd genetycznie najbliżej mu do języka sąsiadów – inguskiego. Mimo wielu wieków istnienia, dopiero w połowie XIX wieku został szczegółowo zbadany i opisany przez rosyjskiego językoznawcę – Piotra Uslara.
ILE LUDZI POROZUMIEWA SIĘ ZA POMOCĄ TEGO JĘZYKA?
Aktualnie ciężko jest zliczyć, ile tak naprawdę istnieje na świecie użytkowników języka czeczeńskiego. Dzieje się tak z dwóch powodów. Po pierwsze w wyniku skomplikowanej sytuacji w samej Czeczenii trudności sprawia policzenie ludności. Również w związku z przebytymi wojnami rosyjsko-czeczeńskimi straty w społeczności były na tyle duże, że obecnie nie możemy bazować na danych sprzed kilkunastu lat.
Co jednak ważne – w 1989 roku blisko 900 tys. ludzi zadeklarowało, że ich językiem ojczystym jest czeczeński. Po drugie w samym kraju żyje jedynie namiastka jego obywateli. Bardzo dużo Czeczenów tworzy diaspory znajdujące się w różnych zakątkach świata jak np. w Moskwie, Turcji, Gruzji, Jordanii czy Europie Zachodniej. Wyjechali także do sąsiedniej Inguszetii czy Dagestanu.
DIALEKTY JĘZYKA CZECZEŃSKIEGO
W języku czeczeńskim wyróżnionych zostało aż osiem dialektów i kilka gwar lokalnych. Co ciekawe, różnice wynikające z mówienia w poszczególny sposób w ogóle nie wpływają na poziom konwersacji między mieszkańcami. Wszystkie dialekty podzielono ze względu ich położenie geograficzne w kraju, dlatego wyróżniamy przez to dwie kategorie.
Oharoy Muott, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „język nizin” i usytuowany jest w północnej części Czeczenii. A także Laamaroy Muott, co znaczy po prostu „język góralski” i jak sama nazwa wskazuje, znajduje się w południowej części kraju, w górach. Jak możemy się domyślać na podstawowy język oficjalny, a zarazem na język literacki składa się głównie „język nizin”.
RODZAJ PISMA
Tak samo jak Czeczenia przechodziła liczne przemiany w kwestii politycznej, tak i zmieniał się alfabet wykorzystywany do zapisywania wyrazów. Przez długie stulecia korzystano z popularnego alfabetu arabskiego, ale tylko do lat 20. XX wieku. Następnie stworzony został indywidualny alfabet łaciński, którego zapis miał odpowiadać specyficznym dźwiękom języka, ale przetrwał tylko 20 lat, kiedy to została wprowadzona obowiązkowa cyrylica. Aby i tym razem dostosować litery do panującej wymowy rozwinięto alfabet o kilka liter i nieużywanych w cyrylicy dwu- i trzyznaków, które miały ułatwić korzystanie. Obecnie istnieją w Czeczenii dwa alfabety – łaciński i cyrylica, które używane są kolejno przez władze Czeczeńskiej Republiki Iczkerii i władze rosyjskie.