SUPRA – NARODOWA UCZTA GRUZIŃSKA

Jeśli przed wyjazdem do Gruzji (albo podczas pobytu w niej) zainteresowaliśmy się odrobinę zwyczajami panującymi w tym cudownym kraju, to od razu pojawiała się supra. Chcąc porównać tę tradycję do nieco bliższej i lepiej nam znanej kultury, możemy przywołać na myśl stereotypową włoską gościnę – stoły uginające się pod ciężarem rozmaitych pyszności, nigdy niekończące się wino, a także rodzinna atmosfera i serdeczność.

Gruzińska supra również jest swego rodzaju ucztą, gdyby patrzeć na nią zupełnie z boku. Jednak jeśli dłużej pobędziemy w kraju, zaprzyjaźnimy się z miejscowymi i przede wszystkim poczujemy sercem magiczny wymiar wszystkiego, co otacza nas dookoła, to z pewnością zrozumiemy, że supra to nie tylko jedzenie i alkohol. Znana od wieków uchodzi za jeden z największych podarunków od przodków, który pielęgnowany jest przy każdej nadarzającej się okazji.

ZNACZENIE SŁOWA SUPRA I HISTORIA POWSTANIA

Supra oznacza w języku gruzińskim tyle, co ‘obrus’. Etymologicznie pochodzi od arabskiego słowa sufratun, które w dawnych czasach sugerowało specjalną tkaninę, do której zasiadano w trakcie posiłków. Pierwotnie jednak było znane już w starożytnej Persji, kiedy to pod postacią sofry miało dwa znaczenia – użytkowe jako wspomniany wyżej ‘obrus’ i filozoficzne, kiedy zasiadano do niego podczas religijnych i magicznych rytuałów. W trakcie ich trwania następowały wyjątkowe obrzędy pełne recytacji wierszy, kazań i licznych opowieści. Prawdopodobnie między VII a IV w. p.n.e. właśnie pod taką postacią znalazły się w Gruzji, jednak nieco zmodyfikowane i dostosowane do wierzeń i stylu życia ludności.

WYMIAR WAŻNIEJSZY NIŻ ZWYCZAJNA UCZTA

Przyglądając się w filmach, programach turystycznych lub nawet na żywo podczas podróży moglibyśmy mylnie zobrazować, że supra to swego rodzaju całkiem zwyczajne, acz wystawne przyjęcie. Nic bardziej mylnego! Choć niekiedy może być przez miejscowych traktowana jako zwykła okazja do rozmowy i jedzenia (jak czasami przez niektórych z nas święta), to w ramach tradycji spełnia wiele wyjątkowych kwestii życia społecznego i historycznego wszystkich Gruzinów. Supra jest przede wszystkim połączeniem wielu czynników, jak np.:

• komunikacyjnych – w trakcie spotkania odbywa się przepływ informacji na tematy polityczne, turystyczne czy chociażby rodzinne i towarzyskie
• duchowych – cała symbolika supry jest samym w sobie obiektem duchowym, jednak umacniają ten fakt przepiękne i długie toasty, które przywołują zamierzchłe czasy, tradycje i przodków
• relaksacyjnych – spotkanie w gronie najbliższych pozwala wyciszyć się, zapomnieć o troskach i zmartwieniach życia codziennego, a także nabrać sił na zbliżające się nowe wyzwania
• religijnych – stół biesiadników jest swego rodzaju przedłużeniem świętego ołtarza z kościoła, dlatego spotkanie nabiera boskiego rytuału
• edukacyjnych – nie tylko najmłodsi, ale również ci starsi biesiadnicy mogą dowiedzieć się ciekawych historii z odległej przeszłości, poznać nieznane dotąd tajemnice i nauczyć się hierarchii podczas spotkania przy stole oraz obowiązującego harmonogramu
• żywieniowych – i oczywiście ostatni, który niektórym mógłby wydawać się jedynym. Podczas supry każdy znajdzie na stole coś dla siebie i na pewno nie odejdzie od stołu głodny lub spragniony.

WPISANA NA LISTĘ UNESCO

Wszystkie wyżej wymienione czynniki sprawiły, że 2 marca 2017 roku supra, jako kulturowa i pełna tradycji uczta, została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. Ten historyczny wątek nie tylko pokazał, ale przede wszystkim udowodnił, że nie jest to zwykłe spotkanie biskich sobie Gruzinów przepełnione jedynie rozmaitym jedzeniem i trunkami. Od tego momentu supra została wyniesiona przez prawo do rangi wyjątkowego rytuału, jeszcze bardziej pielęgnowanego przez miejscowych i chętnych przyjezdnych.